Lot 70: * ADRIAEN PIETERSZ VAN DE VENNE (1589-1662) (to be attributed to)

* ADRIAEN PIETERSZ VAN DE VENNE (1589-1662) (to be attributed to)

'Waeck wel het spel'

Brunaille in oil on canvas transferred onto panel. Signature lower right (?).

Provenance:
Lempertz, Köln, 12-14.6.1980, lot 267;
Lempertz, Köln, 15.5.2002, lot 951;
Art dealer Remco Van Leeuwen, Eindhoven, 2003 (?);
Hampel Kunstauktionen, Munich, 24.6.2005, lot 378.

Expo: Düsseldorf, Galerie Stern, fall 1934, nr. 84


61 x 77 (82 x 96 (met kader))

* ADRIAEN PIETERSZ VAN DE VENNE (1589-1662) (toe te schrijven aan)

'Waeck wel het spel'
Brunaille in olie op doek gemaroufleerd op paneel. Signatuur rechtsonder (?).


Herkomst:
Lempertz, Keulen, 12-14.6.1980, lot 267;
Lempertz, Keulen, 15.5.2002, lot 951;
Kunsthandel Remco Van Leeuwen, Eindhoven, 2003 (?);
Hampel Kunstauktionen, Munchen, 24.6.2005, lot 378.

Expo: Düsseldorf, Galerie Stern, najaar 1934, nr. 84

Een boerengezelschap speelt 'handjeklap', een spel waarbij een man zich geblinddoekt in de schoot van een vrouw legt, de handen achter de rug houdt en vervolgens moet raden wie er op zijn handen tikt.
De voorstelling houdt een duidelijke waarschuwing in tegen het spelen van ijdele spelletjes. De Brune wijdde er zijn 'Emblemata of Sinne-werck' (Amsterdam, 1661, 231, XXXII) een embleem aan met een plaat door Van de Venne ontworpen onder het motto: 'Een hoeren schoot is duyvels boot', waarbij hij in het commentaar waarschuwt tegen 'het vuyl bejagh der wel-lusten'. Bron: Annelies Plokker, Adriaen Pietersz. Van De Venne (1589-1662), De Grisailles met Spreukbanden, Acco, Leuven, 1984, p. 227-228.


Vanaf 1625 legt de veelzijdige kunstenaar Adriaen Van de Venne zich steeds meer toe op de grisailleschilderkunst, een genre waarvan hij als grondlegger wordt beschouwd. Waar grisailles voorheen als medium werden gebruikt voor voorbereidende studies of ontwerpen voor prenten, kiest hij de monochrome bruine of grijze tinten om een veelheid aan onderwerpen in uit te beelden. Vele elementen in onderhavig schilderij maken van dit werk een prachtig voorbeeld van het oeuvre waar Van de Venne zo bekend mee geworden is.
Naast de reeds genoemde en door hem geperfectioneerde grisailletechniek is de integratie van woord in beeld eveneens een bijzonder element in zijn schilderkunst. Van de Venne maakt hiervoor gebruik van een spreukband, vaak met gotisch opschrift. Deze spreuken kunnen zowel volkse gezegdes zijn ('Oncken maakt Onmin', 'Hoe geleerder hoe verkeerder') als woordspelingen ('Arme Weelde', 'Lief Gerief'), maar hun bedoeling is steeds de kijker tot denken aanzetten. Van de Venne noemde zijn kunst dan ook -met een zelf verzonnen woord- 'Sinne-kunst', kunst waarbij het beeld met een innerlijke zin verbonden moet worden. De woorden zijn meer dan enkel een verklaring voor het beeld, de schrijver-schilder wilt zijn publiek onderwijzen, misstanden aanklagen en geeft aldus een didactisch-moraliserende betekenislaag aan zijn schilderijen. Dankzij het staand personage links dat de toeschouwer aankijkt, probeert hij de kijker trouwens nog meer rechtstreeks te betrekken bij het werk.
De kunstenaar is gefascineerd door het leven van de 'gewone man', diens deugden en ondeugden, en plaatst hem prominent op de voorgrond. Hij schildert kermissen, openluchttaferelen met boeren, bedelaars, troubadours en zwervers. Hij waarschuwt voor hun lage morele standaarden, maar toont tegelijkertijd ook medeleven voor hun miserie. Van de Vennes monochrome schilderijen, destijds minachtend 'grauwtjes' genoemd, werden lange tijd miskend, maar worden de laatste jaren steeds meer naar waarde geschat. Het zijn dan ook bijzondere auteurswerken waarin de kunstenaar met een subtiel spel van grijze of bruine tinten en een meesterlijk gebruik van het licht ons een zeer persoonlijk, tragikomisch beeld schetst van het leven zoals het is.







61 x 77 (82 x 96 (met kader))